Historie
Zo dicht bij de kerk heeft al lange tijd een huis gestaan. Toen de familie Dwars het in 1754 kocht, werd het huis ‘vanouds Menso Jacobsstee’ genoemd. Destijds was de begraafplaats nog rondom de kerk gelegen. De begrafenissen vonden erg dicht bij het huis van Dwars plaats, getuige de aantekeningen in het begraafboek als ‘het graf is tussen Dwars huis en de kerk’ of ‘het graf is bij Dwars zijn keukenglazen’. Vier generaties Dwars hebben gewoond en gewerkt in het huis op de hoek Langstraat en Kerkplein.
Behalve het beroep van bakker hebben Wilhelmus Arnoldus en zijn zoon Gerhardus Dwars het ambt van verwalter Scholtus ofwel plaatsvervangend Schout van Wijhe uitgeoefend. Bovendien was Willem Arnoldus in 1798 beëdigd waagmeester. Zoon Gerhardus Dwars zorgde in die tijd voor het innen van de belastingen op koffie, thee, chocola en cichorei. En Gerhardus was door de Gedeputeerde Staten van Overijssel aangesteld als beëdigd proever van brandewijn en gebrande wateren.
Het pand ernaast met het jaartal 1860 in de sluitsteen was voorheen een pakhuis en deed tevens dienst als dorpswaag. Hier werden goederen gewogen voordat ze verkocht werden. Later werden er alleen nog varkens gewogen, maar ook dat liep af in de laatste jaren voor de oorlog. De laatst bekende waagmeester was de heer Ilbrink.
In 1907 verkocht Willem Dwars het pand met pakhuis aan Gemeente Wijhe. Het geheel stond in de advertentie omschreven als “een op de beste stand aan kerk- en marktplein gelegen kapitaal koopmanshuis voorzien van ruime kelders en graanzolders waarin sedert onheuglijke tijden een bakkerij, kruidenierswinkel en graanhandel is uitgeoefend”. Het was verdeeld in meerdere percelen:
- het woon- en winkelhuis met bakkerij en achteruitgang
- het achterhuis met schuren, stalling en grond
- het pakhuis met bovenkamers waarin de dorpswaag
- terrein aan de zijde van de Kerkstraat
De gemeente verhuurde winkel en woonruimtes en richtte het terrein aan de Kerkstraat in als marktplein. In het complex kwam onder andere kantoorruimte voor het elektriciteitsbedrijf, een kantoor van gemeentewerken en een stalling voor de brandweerwagen. Mevrouw Beuze-Jalink was de laatste die met een stomerijtje bedrijfsmatig actief was in het winkelpand aan de Langstraat. In 1988 zijn beide panden afgebroken waarbij de gevel aan de Langstraat behouden is gebleven. Het geheel is weer opgebouwd tot woningen en appartementen.
Beschrijving
Twee bouwlagen tellend pand (XIX B), plaatselijk bekend als “De Waag”, onder pannen gedekt schilddak, waaronderlangs een eenvoudig geprofileerde gootlijst; beganegronds zesruitsschuifvenster en baanderdeuren met mandeur, de omlijsting uitgevoerd met vier zandstenen blokken waarin de duimen zijn aangebracht; in de sluitsteen het jaartal 1860.
Op de verdieping twee jongere openslaande vensters; 1 1/2 steens strekken boven de vensters; gietijzeren rozetankers. Het geheel op ca. 50 cm. hoge gecementeerde plint en een geheel vormend met nr 48.
Twee bouwlagen tellend, onderkelderd PAND (XIX B), dat wordt gedekt door een met pannen belegd afgeknot schilddak, waaronderlangs een eenvoudig geprofileerde gootlijst. Getraliede keldervensters; zesruitsschuifvensters beganegronds; jongere openslaande vensters op de verdieping; jongere dakkapel en jongere deur; 1 1/2 steens strekken boven de vensters; staafankers aan zijgevel en gietijzeren rozetankers aan voorgevel.
Aan achterzijde verbonden met nr 48 bouwlichaam, dat beganegronds twee zesruitsschuifvensters en een jongere deur; 1 1/2 steens strekken en staafankers; verdieping en kap zijn van jonger datum. Het geheel op ca. 50 cm. hoge gecementeerde plint en een geheel vormende met nr 50 “De Waag”.
